دندانپزشکی کودکان و اطفال شاخه ای از دندانپزشکی است که مختص به کودکان زیر ۱۲سال می باشد. این شاخه به معالجه و پیشگیری از بیماری های دهان و دندان کودکان در سنین رشد متمرکز شده وبه منظور پیشگیری از صدمات بیماری ها و وقوع آنها فعالیت می کند. برخی پزشکان نیز کار خود را تخصصی تر کرده و به معالجه کودکان فلج مغزی عقب افتاده ذهنی و اوتیسم نیز می پردازند.
به طور کلی یکی از اصلی ترین اجزای این تخصص روانشناسی کودک است. دندانپزشک کودکان باید در نحوه دکوراسیون مطب و ارتباط با کودکان و آموزش های مربوطه دقت لازم را داشته تا ملاقات میان کودک و دندانپزشک لذت بخش تر باشد.

دندانپزشک کودکان اهمیت خاصی برای پوسیدگی دندان قائل هستند. تحقیقات نشان می دهد که بهداشت دهان پایین در بچه ها منجربه عملکرد درسی ضعیف در مرسه و همچنین روابط ضعیف را می انجامد. علاوه بر این دندانپزشک در راستای سلامت دندانهای اولیه (دندانهای شیری) فعالیت میکنند تا زمانیکه این دندانها بیفتند. علت اهمیت دندانهای شیری به این خاطراست که به بچه ها اجازه جویدن درست را میدهد و این به خودی خود موجب سلامت تغذیه ای کودک می شود. همچنین دندانهای شیری به یادگیری تکلم در کودک و حفظ فضای مورد نیاز برای رشد دندانهای دائمی کمک می کند.

زمان مناسب برای شروع ملاقات با دندانپزشک کودکان
انجمن دندانپزشک کودکان توصیه میکند که ملاقات با دندانپزشک باید هر ۶ ماه یک بار پس از اولین رویش دندان در کودکان یا یک سال پس از تولد کودک صورت بگیرد. زیرا با معاینات مرتب و تشخیص به موقع بیمارهای دندان میتوان پوسیدگی دندان بچه ها را در همان مراحل اول رفع کرد. تشخیص به موقع بیماری های دهان و عادت های تغذیه ای کودکان در آینده نقش مهمی برای سلامت دهان و دندان دارد. همچنین توجه داشته باشید کودکانی که دندانهای سالم داشته باشند بهتر می توانند غذا خورده و رشد کنند واضح تر صحبت می کنند و به خاطر طرح لبخند خود دارای اعتماد به نفس بالاتری هستند. در این راستا برنامه های آموزشی برای والدین در خصوص مسواک زدن نخ دندان کشیدن فلورائید و همچنین اطلاعاتی راجع به انگشتان و عادتهای جویدن پستانک در کودکا و سایر اطلاعات در خصوص رشد کودک و مشاوره تغذیه ای داده می شود.

نقش بسزای والدین در ملاقات با دندانپزشک کودکان
استرس کودک در هنگام دندان در آوردن و دچار شدن به مشکلات دندانی و گاهی درد دندان برای والدین بسیار نگران کننده است اما ملاقات با دندانپزشک میتواند این استرس را مضاعف کند از این رو والدین بایستی در اهمیت انتخاب یک تیم دندانپزشکی
علاقه مند به کار و برخوردار از تجهیزات و امکانات مناسب در این زمینه را در نظر داشته باشند.

والدین بایستی در هنگام صحبت با کودک درباره لزوم ملاقات با دندانپزشک این کار را با حالتی طبیعی و به زبان ساده انجام دهند همچنین بهتراست با ارائه دیدگاههای مثبت درارتباط با لزوم انجام این کار کودک را تشویق به مراقبت از وضعیت دندانها و همچنین پیروی از توصیه های دندانپزشک کرد. والدین باید توجه کننداز کلمات دارای بارمعنایی منفی همچون سوراخ کردن ؛ آسیب؛ سوزن در هنگام صحبت کردن با کودک استفاده نکنند. به این منظور میتوان به کودک توضیح داد که جلسات ملاقات با دندانپزشک بخشی از فرآیند رشدبوه و از نقش موثردرسالم و زیباتر بودن دندانها برخوردار است. به این ترتیب اختصاص زمان لازم برای ارائه توضیح به کودک و همچنین تشریح روش های مناسب مراقبت مناسب ملاقات منظم با دندانپزشک بهداشت دهان و دندان همچون مسواک زدن و نخ دندان کشیدن و انتخاب رژیم غذایی مناسب از اهمیت خاصی برخوردار است. علاوه براین بهتراست زمانبندی لازم برای ملاقات به موقع و مفید با دندانپزشک کودکان در زمانی صورت گیرد که کودک به خوبی استراحت کرده باشد. توجه داشته باشید در هر حالت توضیح شرایط ملاقات با دندانپزشک به کودک به نحوه صحیح نقش موثری در ایجاد ذهنیت مناسب برای کودک برخوردار است.

تقریبا تمامی کودکان میتوانند فرایند درمان دندانپزشکی را به صورت مستقل سپری کنند. در این زمان لازم است اعتماد مناسب به تجربه ی بالای تیم دندانپزشکی وجود داشته و کودک درباره لزوم همراه بودن والدین با وی تصمیم گیری نماید. در این شرایط احتمالا به کودک اجازه داده میشوددرطول درمان دندانپزشکی نشسته و استراحت کند و یا ازداروهای آرامبخش خفیف برای راحتی بیشتر وی استفاده میگردد. به این ترتیب دندانپزشک کودکان میتواندبا ایجادشرایط لازم مانند ترمیم دندان کشیدن دندان کودکان بدون درد و... را درصورت نیاز انجام دهد.

عاداتی که به دندانهای کودک آسیب وارد میکند:

-دندان قروچه کودکان 
والدین غالباً نگران دندان قروچه شبانه فرزندان خود هستند. والدین معمولاً هنگام خواب کودک متوجه دنداقروچه کردن می‌شوند یا این که با سایش و کوتاه شدن دندان مواجه می‌شوند اکثر موارد دندان قروچه نیازی به درمان ندارد. چنانچه سایش دندان بیش از حد باشد، گارد دندان کودکان برای استفاده شبانه تعبیه میشود .

-مکیدن انگشت
عادت مکیدن انگشت در کودکان طبیعی است و نوزادان و خردسالان انگشت شصت یا دیگر انگشتان، پستانک و اشیاء دیگر را برای مکیدن به دهان می‌برند. از آنجایی که حرکت مکیدن شصت آرام‌بخش است، باعث به خواب رفتن کودک می‌شود.
از عوارض مکیدن انگشت شصت و پستانک آسیب زدن به رشد صحیح دهان و فک و مرتب بودن دندان‌هامیباشد.

چند پیشنهاد برای ترک عادت مکیدن شصت:

-کودکان غالبا هنگام احساس ناامنی شصت خود را می مکند. پس سعی کنید ریشه اضراب را ازبین ببرید. 
- کودکانی که برای آرام شدن شصت خود را می مکند. اگروالدینشان آنان رادرآغوش بگیرندوآرام کنند دیگرتمایلی به مکیدن شصت نخواهند داشت.
-اگر کودک درموقعیت های دشوارازمکیدن شصت خودداری کرد به اوجایزه بدهید و تشویق اش کنید.
-دندانپزشک اطفال نیزمیتواند باتوضیح دادن پیامدهای انگشت شصت کودک راتشویق به ترک این عادت کند.

روش‌های درمان در دندان‌پزشکی کودکان

-ترمیم و پر کردن دندان
ترمیم دندان یک روش دندان‌پزشکی است که در آن پوسیدگی یا آسیب وارد شده به دندان‌ها به دقت بر طرف شده و سلامت دندان‌ها تامین می‌شود. به علت استفاده از مواد مصنوعی داخل دندان یا نواحی اطراف آن، بسیاری افراد از ترمیم دندان به عنوان پرکردگی نام می برند. به این ترتیب از این روش برای بازگشت شرایط دندان به حالت عادی استفاده می‌شود.
در صورتی که دندان‌های شیری کودک شما دچار پوسیدگی شده، لازم است دندان‌های آسیب دیده به منظور توقف فرآیند پیشرفت پوسیدگی و پخش شدن آن به سایر دندان‌ها ترمیم شوند. در حقیقت در صورت بی‌توجهی به این شرایط، پوسیدگی ممکن است در سایر نقاط دهان پخش شده و در نهایت موجب از دست رفتن دندان های کودک پیش از موعد مناسب باشد.

-فلوراید تراپی موضعی
فلوراید تراپی نقش بسزایی در بهبود وضعیت مینای دندان‌ها داشته و باعث سخت‌تر شدن مینای دندان وهمچنین افزایش مقاومت آن در برابر پوسیدگی می‌شود. با وجودی که مقدار کمی فلوراید در خمیردندان‌ها وهمچنین منابع آب شهری وجود دارد، امروزه استفاده از مقادیر بیشتر فلوراید به صورت حرفه‌ای بر روی دندان‌ها در جلسات ملاقات با متخصص دندانپزشک کودکان به منظور ایجاد حداکثر حمایت از دندان‌ها امکان‌پذیر است.
با توجه به فراوانی زیاد پوسیدگی دندان در بین کودکان، میزان جذب فلوراید نقش زیادی در کارایی آن دارد. یکی از اَشکال فلوراید، وارنیش است. به دلیل میزان جذب بیشتر، کاربرد وارنیش فلوراید از روش‌های مؤثر فلوراید درمانی است. دیده شده است که روش استفاده از وارنیش فلوراید و پس از آن مسواک زدن با خمیر دندان فلورایددار، پذیرفته شده‌ترین و بهترین روش پیشگیری از پوسیدگی دندان در کودکان است.

دندانپزشک کودکان - دندانپزشک اطفال- ایمپلنت - طرح لبخند